شماره تماس:
رشته کوهنوردی در کنار نیاز به وسایل و تجهیزات حرفه‌ای، تجربه و دانش بالایی را هم می‌خواهد که شما باید آن را فرا بگیرید. استفاده از بهترین تجهیزات بدون آموزش و بدون اینکه بدانید چطور از آنها استفاده کنید، هیچ سودی برای شما نخواهد داشت و ممکن است دچار خطرات زیادی شوید. یکی از وسایلی که در عین ساده بودن، آموزش زیادی را نیاز دارد طناب است. بله استفاده از طناب نیاز به آموزش بالایی دارد. چه نحوه استفاده از آن در طول مسیر، نحوه عبور دادن از کارابین‌ها، نحوه گره زدن و موارد دیگر که شما باید یاد بگیرید. در این مطلب به صورت تخصصی به قسمت گره‌های طناب می‌پردازیم. شما در طول مسیر بسته به موقعیت‌های متفاوت نیاز دارید از انواع گره‌ها استفاده کنید. اگر شما انواع گره‌ها را یاد نگیرید و بخواهید در قسمتی یک گره بزنید، ممکن است هم زمان زیادی را تلف کنید و هم در نهایت گره از استحکام خوبی برخوردار نباشد. در ادامه با ما همراه باشید تا به بررسی ویژگی‌های گره‌های کوهنوردی بپردازیم و چند مدل از مهمترین آنها را توضیح دهیم.
ویژگی یک گره خوب در کوهنوردی
قبل از اینکه انواع گره را بررسی کنیم، باید بدانیم یک گره خوب در کوهنوردی باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد و چرا از همان گره‌های معمولی که بلد هستیم در کوهنوردی استفاده نکنیم؟
گره کوهنوردی خوب دارای این مشخصات می‌باشد:
- در زمان کوتاهی بسته شود و در زمان کوتاهی باز شود.
- در برابر فشارهای جانبی و ضربات استحکام خوبی داشته باشد.
- گره در جهتی بسته شده باشد که با فشار بیشتر به طناب، محکم‌تر شود.
- در فشارهای بالا و اتفاقات ناگهانی باز نشود.
- گره حجیم و بزرگی نباشد و زاویه شکست زیادی در طناب ایجاد نکند.
این ویژگی‌ها در هر گرهی پیدا نمی‌شود. گره‌های معمولی شاید به راحتی بسته شوند اما آیا به راحتی باز می‌شوند؟ آنهایی هم که به راحتی باز می‌شوند، از استحکام خوبی در شرایط فشاری و سخت برخوردار نیستند. حالا ببینیم گره‌های حرفه‌ای به چه شکل هستند.
گره هشت
یک گره مرسوم در میان کوهنوردان است که خود این گره چند مدل مختلف نیز دارد، از جمله : گره هشت ساده، گره هشت یک لا، گره هشت دولا، گره هشت خرگوش یا سر خرگوشی، گره هشت سر دست و گره هشت تعقیب می‌باشد.
گره هشت ساده
به عنوان یک گره پایه در نظر گرفته می‌شود که قبل از بعضی گره‌ها انجام می‌شود. این گره به تنهایی استفاده نمی‌شود زیرا ویژگی‌های یک گره خوب را ایجاد نمی‌کند. برای گره هشت یک لا، ابتدا طناب در قسمتی که می خواهید گره بزنید، طناب را برگردانید. حالا یک سر خمیده طناب دارید، آن را گره بزنید تا شبیه یک حلقه برای شما آماده شود مانند تصویر زیر:
از این گره برای اتصال حلقه می‌توانید استفاده کنید تا آن را به یک گره متحرک تبدیل کنید. زمانی که وسیله یا چنگه‌ای درون این حلقه طناب باشد امکان باز شدن آن تحت هیچ شرایطی وجود ندارد و ایمنی کاملی را ایجاد می‌کند.
گره هشت تعقیبی
یک گره کاربردی که با کشش بیشتر سفت‌تر می‌شود. این گره در یک سر طناب قابل بسته شدن است و برای اتصال طناب به پایه و ستون استفاده می‌شود. شما حتما این گره را باید به طور کامل یاد بگیرید و بدانید که ددر مسیر کوهنوردی حتما به آن نیاز پیدا خواهید کرد. برای ایجاد این گره حدود 70 سانتی‌متر از طناب خود را در دست بگیرید و سر آن را برگردانید و یک گره ساده بزنید، بدون آنکه طناب را بکشید و سفت کنید. سپس سر طناب را برگردانده و از همان مسیر قبل که طی کرده است، دوباره آن را عبور دهید. در انتها گره را در محل مورد نظر تنظیم کنید و آن را کامل سفت کنید. دقت داشته باشید گره به طور کامل اجرا شده باشد. این گره ساده می‌باشد اما نیاز به تمرین زیاد دارد تا در شرایط سخت و اضطراری با سرعت بالا این گره را بزنید. اگر به اسم این گره دقت کنید، در آن کلمه تعقیبی ذکر شده است که طناب مسیر اول خود را تعقیب می‌کند و بسته می‌شود.
ممکن است شما حلقه و کارابین کم بیاورید. در این مواقع اگر گره هشت تعقیبی را بلد باشید خود طناب را مستقیم به محل مورد نظر( مانند هارنس، میخ‌ها، پایه‌ها، درخت) وصل می‌کنید و از آن استفاده می‌برید.
گره پروسیک یا گره با دو طناب
این یک گره کمکی است تا با استفاده از آن شما یک طناب را به حلقه و گیره تبدیل کنید. ابتدا یک طناب ظریف را برداشته دولا کنید و دو سر آن را به هم گره بزنید. حالا یک حلقه دارید. این حلقه را که از یک طناب حداد 30 سانتی‌متری تشکیل شده است در محل مورد نظر از طناب اصلی قرار دهید و دور آن بپیچید و از داخل آن عبور دهید. این حرکت را چند بار انجام دهید تا حد ممکن طناب مانند یک حلقه فیکس شده روی طناب اصلی در بیاید. نمونه تصویر آن را در زیر مشاهده می‌کنید.
گره حلقه خمیده (گره آبی)
در شرایطی به علت تمام شدن طناب یا ایجاد اتصال بین دو طناب از این گره استفاده می‌شود. بیشترین کاربرد آن برای اتصال دو طناب می‌باشد. بستن این گره کمی پیچیده است و باید خودتان چندین بار تمرین کنید تا ذهن به آن عادت کند. ایمنی این گره بالاست و از آن به عنوان یک گره مطمئن یاد می‌کنند. کوهنوردان این نوع گره را اغلب برای طناب‌های راپل (کمربندی) استفاده می‌کنند. زمان استفاده از این گره باید یادتان باشد که سر آزاد طناب را یک گره ساده بزنید تا در صورت کشیده شدن، بخاطر آن گره مهار شود. از ویژگی‌های این گره استفاده برای طناب‌های خیس است، چرا که به خوبی محکم می‌شود و شما نمی‌توانید به راحتی آن را باز کنید. برای انجام این گره ابتدا سر یک طناب را گره ساده می‌زنید اما حلقه آن را سفت نکنید. سپس سر طناب دوم را از درون حلقه آن طناب رد می‌کنید و این بار این طناب را گره می‌زنید. طناب‌ها به صورت حمایت کننده و پشتیبان همدیگر را قفل می‌کنند.
گره گیره مانتر Munter Hitch
این گره برای گیره‌ها یا گره‌های پروسیک استفاده می‌شود. پس باید ابتدا یک جسم حلقه مانند داشته باشید و با عبور طناب از درون آن و انجام گره مانتر، آن جسم را روی طناب فیکس و محکم کنید. متاسفانه خیلی کوهنوردان به درستی گره‌ها را تمرین نمی‌کنند و زمان حضور در ارتفاع به صورت ناقص آن را انجام می‌دهند. بنابراین بازدهی مناسبی ندارد و باعث مشکلات و خطرات جانی می‌شود.
گره خود حمایت ( Clove Hitch or Mastwurf )
اگر بخواهید کارابین در یک موقعیت خاص از طناب فیکس شود و طناب درون آن جابجا نشود از گره خود حمایت باید استفاده کنید. این گره به صورت دو حلقه آماده می‌شود و کارابین وارد آن می‌گردد. سپس گره را سفت می‌کنید. چون طناب‌ها خلاف یکدیگر برگشته‌اند، تحت کشش بسیار محکم می‌شود و کارابین در آن محل فیکس می‌گردد. در زمان باز کردن این گره نیز با در آوردن کارابین، طناب خود رها می‌شود. این گره در قسمت میانی طناب استفاده می‌شود که از دو سر در گیر باشد. پس به این نکته توجه داشته باشید که از آن برای سر طناب استفاده نکنید.
تعدادی از معروف‌ترین گره‌های کوهنوردی را برشمردیم و در احد امکان نحوه بستن آنها را بیان کردیم. اما تعداد این گره‌ها به همین موارد ختم نمی‌شود و دارای گستردگی بالایی می‌باشند که با توجه به شرایط مختلف از آنها استفاده می‌شود. در ادامه به صورت موردی چند گره دیگر را نام می‌بریم که با اسامی آنها آَشنایی داشته باشید:
- گره قلاب
- گره بولین
- گره تسمه
- گره حمایت
- گره هشت خرگوش
- گره لغزنده
- گره پروانه
این گره‌ها همگی پرکاربرد هستند. اما یک نکته برای اینکه زیاد درگیر اسامی گره‌ها نباشید و آن را برای خود پیچیده نکنید در نظر بگیرید. اینکه برای هر موردی یک گره بلد باشید. مثلا برای بستن دو سر طناب به یکدیگر، برای بستن کارابین در وسط طناب، برای ایجاد حلقه در وسط طناب، تبدیل سر طناب به حلقه، ساخت حلقه کمکی با طناب، اتصال طناب به هارنس، گیره و یا جسم ثابت، فیکس کردن کارابین در یک قسمت خاص از طناب و …. اینها کمک می‌کند شما در هر لحظه و موقعیتی که با آن برخورد داشتید، حداقل یک گره مناسب آن موقعیت بلد باشید.
جمع بندی گره‌های کوهنوردی
افزایش اطلاعات و دانش در زمینه کوهنوردی بسیار با ارزش است؛ اما این دانش وقتی ثابت شده است که شما در عمل نیز تمرین کنید. گره‌های کوهنوردی موردی نیست که فقط ذهنی به آن فکر کنید و احساس این را داشته باشید که دیگر توانایی انجام آن را دارید. پس تاکید چند باره ما را همیشه در نظر بگیرید که تمرین و تمرین شما را به انجام این کار مسلط می‌کند. در زمان انجام گره‌ها دقت کنید، آنها را بعد از بستن تست کنید و همیشه این را در ذهن داشته باشید که اولین گره اشتباه، ممکن است آخرین گرهی باشد که یک کوهنورد می‌بندد. از طرفی در پس ذهن خود همیشه آماده موقعیت‌های متفاوت در مسیر کوهنوردی باشید. چرا که تمرکز بالا یک عامل موفقیت در کوهنوردی است.