چاقو و ابزارهای چندکاره

راهنمای خرید چاقو و ابزارهای چند کاره کوهنوردی

در کنار تجهیزات اولیه و پایه ای کوهنوردی مانند لباس و کفش، تجهیزات جانبی نیز از ارزش و اهمیت بالایی برخوردارند که در شرایط مختلف به کمک ما می آیند و نبود آنها ممکن است ما را در شرایط بدی قرار دهد. چاقوی کوهنوردی و ابزار چند کاره از جمله این وسایل و تجهیزات می باشند که یک کوهنورد و طبیعت گرد حرفه ای آنها را همیشه با خود به همراه دارد. اما باید این ابزار دارای ویژگی‌ها و مشخصات خاصی باشند تا کارایی مناسب را ارائه دهند. در این مطلب به بررسی این وسایل می پردازیم و نکاتی که در زمان خرید چاقوی کوهنوردی باید به آن دقت کنید و راهنمای خرید ابزار چند کاره کوهنوردی را مرور می کنیم.

کاربرد چاقوی کوهنوردی

استفاده از چاقو در کوهنوردی به خاطر کاربردهای مختلف می باشد. همانطور که شما در طول سفرهای معمولی به چاقو برای امور روزمره نیاز دارید، در کوهنوردی هم این امور پیش می آید. مورد بعدی شرایط خاصی است که شما نیاز دارید طنابی را ببرید یا اگر کوله یا لباس به جایی گیر کرد آن را آزاد کنید. یک مورد دیگر در مواجه شدن با خطرهای احتمالی می باشد که به چاقوی کوهنوردی نیاز پیدا می شود. همچنین برای کارهایی مانند کنده کاری چوب، آماده کردن هیزم برای آتش، موارد آشپزی یا در هنگام بروز حادثه برای آماده کردن بانداژ و گاز مناسب برای زخم از چاقوی کوهنوردی استفاده کنید.

انواع چاقوی کوهنوردی

در استانداردها و دسته بندی های مختلف، معیار های گوناگونی بررسی می شود از جمله طراحی چاقو، جنس چاقو، کاربرد آن و مواردی از این قبیل، اما مهمترین دسته بندی مربوط به طراحی و نوع باز و بسته شدن چاقوی کوهنوردی می باشد که آن را بررسی می کنیم،

• چاقوی جیبی و تاشو : این دسته از چاقو ها بخاطر نوع جمع شدن آنها بسیار پرطرفدار می باشند. چرا که جای کمی می‌گیرند و وقتی چاقو را می بندید، نوک تیز و لبه چاقو درون جیب و یا کوله پشتی باعث ایجاد مشکل نمی شود. البته نسبت به چاقوهایی با تیغه ثابت استحکام کمتری دارند.
• چاقو با تیغه ثابت : این چاقوها جای بیشتری را می گیرند و حمل و نقل آنها کمی دشوار تر است، اما بخاطر قدرت و استحکام فوق العاده ای که دارند، میزان کارایی آنها نسبت به چاقوهای تاشو بیشتر است. معمولا این چاقو ها را همراه با غلاف مخصوص تهیه می کنند تا در مسیر آن را روی کمر یا بالای ران ببندند.

در کنار موارد بالا چاقو های ضامن دار نیز می باشند، که حرفه ای ها کمتر از آنها استفاده می کنند چرا که یک در هزار اگر خطا کند و در زمان نیاز، ضامن عمل نکند ممکن است باعث اتفاق ناگواری شود.

انواع تیغه چاقو کوهنوردی

در دسته بندی دیگری که برای چاقو ها استفاده می‌شود، نوع طراحی تیغه آنها مورد بررسی قرار می گیرد. در اینجا به چند مدل معروف از طراحی تیغه چاقوی کوهنوردی می پردازیم.

• تیغه خنجری (Clip-Point Blade)

اگر چاقوهای نظامی یا سر نیزه های تفنگ های قدیم را به یاد بیاورید به راحتی منظور از این اسم را متوجه می شود. این نوع تیغه‌ها شباهت زیادی به چاقوی نظامی دارند و تا حدودی می شود گفت شبیه یک شمشیر کوچک هستند. نوع برش این چاقو ها به صورت مستقیم و خط صاف می باشد.

• تیغه تانتو (Tanto Blade)

فرم هندسی متفاوت این تیغه ها با سایر تیغه های چاقوهای کوهنوردی یک ویژگی خاص برای آنها ایجاد کرده است و آن هم قدرت نفوذ بیشتر می باشد. پس باید حواستان به این ویژگی باشد و بدانید که ممکن است چه خطراتی را نیز به همراه داشته باشد.

• تیغه قطره‌ای (Drop-Point Blade)

همانطور که از اسم این تیغه مشخص است شبیه قطره یا اشک می باشد و بیشترین نوع تیغه را پوشش می دهد. از نظر سایز نیز این دسته از تیغه ها در ابعاد مختلف به بازار ارائه می شوند و هم برای چاقوهای کوچک استفاده می شود و هم برای چاقو های بزرگ و تیغه ثابت. بخاطر لبه متفاوت و طراحی قطره ای شکلی که دارند، امکان برش صاف و مستقیم توسط این نوع تیغه‌ها فراهم نمی باشد.

• تیغه سوزنی (Needle-Point Blade)

این نوع تیغه ها را فقط معرفی می کنیم و بدانید که کارایی زیادی در سیستم کوهنوردی امروزی ندارد. چرا که از این تیغه ها بیشتر برای حالت پرتاب به هدف استفاده می شود چرا که قدرت نفوذ خوبی دارند.

• تیغه گوسفندی یا سانتوکو (Sheepsfoot Blade & Santuko Blade)

تیغه های ضربه ای که عملکرد آنها در حالت عادی بازدهی بالایی ندارد و بهترین نتیجه را زمانی برای شما ایجاد می کند که به صورت ساطور به هدف مورد نظر ضربه بزنید.

مواردی که گفته شد تعدادی از طراحی های معمولی و پرکاربرد چاقوهای کوهنوردی می باشد. اما شرکت‌های تولید کننده این چاقوها را روز به روز در ابعاد هندسی مختلف و با ویژگی های متفاوت ارائه می دهند. از جمله گاهی در طراحی تیغه از ترکیب چند طرح گفته شده استفاده می کنند.

جنس تیغه چاقوی کوهنوردی

تمام ویژگی‌ها و کاربردهایی که گفته شد تحت شرایطی برای شما فراهم می شود که چاقوی مورد نظر از جنس تیغه خوبی برخوردار باشد وگرنه مانند یک چاقوی میوه خوردی ساده عمل خواهد کرد و بازدهی برای شما نخواهد داشت.  ویژگی که در مورد جنس تیغه چاقوی کوهنوردی در زمان خرید باید به آن توجه کنید، این است که علاوه بر سبکی، استحکام و مقاومت بالای خوبی داشته باشد.

آلیاژهای پر استفاده در ساخت تیغه چاقو مربوط به گروه فولاد می باشد که معمولا از فولاد ضد زنگ در کلاس های آلیاژی متفاوت استفاده می شود که با توجه به ترکیب آلیاژهای مختلف میزان سختی یا دقت متفاوتی را ارائه می کنند. یکی از تیغه هوای نسل جدید که ویژگی های خوبی مانند تیز بودن و استحکام بالا را همراه با مقاومت در برابر خوردگی ارائه می دهد، تیغه های کربنی  می باشند که بسیار سبک هم هستند.

با این توضیحات این نکته را در نظر بگیرید که چاقویی که می خرید هم سبک باشد، هم تحمل ضربه را داشته باشد و هم تیز بودن آن با دوام باشد. معمولا تجربه ثابت کرده است که وقتی تیغه ای سبک و نازک است، دقت برش خوبی دارد اما زود کند می شود و اگر تیغه چاقوی کوهنوردی، سخت و ضخیم تر باشد، تیزی آن ماندگارتر است، اما هم سنگین تر هستند و  هم با درد سر تیز می شوند.

جنس دسته چاقوی کوهنوردی

در زمان خرید باید توجه داشته باشید که دسته چاقو، طراحی مناسبی داشته باشد، به راحتی درون دست قرار بگیرد و سر نخورد. جنس آن نیز ممکن است از جوب، پلاستیک و مواردی از این دست باشد. بعضی دسته ها ساده هستند بعضی دسته ها نیز دارای طرح ها و مشخصاتی متفاوت می باشند.

ویژگیهای چاقوی کوهنوردی

در زمان خرید چاقوی کوهنوردی، در کنار نوع جنس تیغه و دسته به مواردی مانند طول چاقو نیز باید دقت کنید. یکی از ویژگی‌های چاقوی کوهنوردی طول تیغه آن می باشد که معمولا بهتر است بین 10 تا 12 سانتی متر باشد. چاقوی کوهنوردی نباید خیلی سبک باشد و داشتن وزن مناسب باعث تعادل بخشیدن به آن می شود. سعی کنید در زمان خرید چاقویی را انتخاب کنید که بتوانید با تسلط خوب از آن استفاده کنید. حتما تیغه از جنس فولاد آلیاژی ضد زنگ باشد و استحکام خوبی داشته باشد.

چاقوی کوهنوردی که دارای تیغه ثابت است، همراه با غلاف مخصوص خریداری شود.

کارایی ابزار چند کاره کوهنوردی

در کنار چاقوی کوهنوردی، خرید ابزار چند کاره نیز بسیار اهمیت دارد. شما اگر بخواهید چندین و چند وسیله جدا را با خود حمل کنید، علاوه بر فضای زیادی که از کوله شما می گیرد، امکان گم شدن هر کدام از آنها در طبیعت وجود دارد، اما اگر از ابزار چند کاره استفاده کنید، هم حجم وسایل کوه خود را مدیریت کرده اید و هم دسترسی همیشگی به ابزاری که می خواهید را دارید.

انواع ابزار چند کاره کوهنوردی

این ابزار در دسته بندی های مختلف و با تنوع عملکرد ارائه می شوند. نمونه های 4، 6 یا حتی بالاتر 10 و 12 ابزاری در بازار یافت می شود که در یک ابزار خلاصه شده اند. شما اگر یک ابزار چند کاره مناسب تهیه کنید، همزمان می توانید تا حدود 20 عملکرد از آن بهره ببرید.

معمولا در ابزار چند کاره، دو سه مورد را به وسایل مربوط به غذا مانند چاقوی ساده، سری قاشق دار و یا چنگال دار اختصاص می دهند. چند مورد دیگر را به ابزار های مانند دو سو و چهار سو، انبر دست و چراغ قوه اختصاص می دهند و مواردی نیز به ابزار کمکی و کاربردی، مانند در باز کن، سوراخ کن و .. اختصاص پیدا می کند.

تمام ابزاری که گفته شد در یک وسیله قرار می گیرند و به صورت تا شو، روی همدیگر جمع می شوند.

نکات مهم خرید ابزار چند کاره کوهنوردی

در زمان خرید یک ابزار چند کاره، باید موارد زیر را در نظر بگیرید تا کاربرد مناسب تری از ابزار خود دریافت کنید.

ابزار اصلی : یک ابزار چند کاره، باید شامل چند ابزار مهم و اصلی باشد مانند چاقو، پیچ گوشتی، چراغ قوه و بعد از این ابزارهای دارای اولویت مهم، در آن ابزارهای ثانویه نیز تعبیه شده باشد.

قلاب اتصال : برای ابزار چند کاره یک قلاب اتصال در نظر گرفته می شود تا آن را به کوله یا کمربند خود ببندید و در زمان نیاز، دسترسی راحتی به آن وجود داشته باشد.

جنس ابزار چند کاره : از آنجایی که ابزارکها روی هم جمع می شوند و گاهی ممکن است یک ابزار مانند چاقو خیس باشد و شما آن را تا بزنید، بهتر است جنس ابزار از آلیاژ ضد زنگ و مستحکم باشد تا طول عمر بیشتری داشته باشد و کیفیت آن کم نشود.

عملکرد روان و راحت : یک ابزار چند کاره همانطور که از اسم آن مشخص است تعداد زیادی ابزار همراه خود دارد، پس باید به نحوی ساخته و طراحی شده باشد که شما به راحتی هر کدام از آنها را خواستید باز کنید، استفاده کنید و به جای اولیه برگردانید. در این بین ابزار نباید خیلی سفت باشد که به سختی باز شود و نه خیلی شل و راحت باشد که زمان کار با یک مورد، بقیه ابزارک ها از محل خود خارج شوند.